Artyści i naukowcy dla Solidarności

Gdańska Galeria Fotografii MNG

Projekt 2006

Projekt od 2007


Strona główna

Kalendarium Projektu

Katalog Niepokora

Poszukujemy

Uczestnicy Projektu

Kontakt

Linki

Galeria

Fotografie opublikowane w Niepokorze

Fotografie pozostałe z archiwum Projektu

Grafika

Rozmowy, relacje

Teksty literackie

Kongres Kultury Polskiej, Warszawa 11-12 XII 1981

Dokumenty

Obiekty




 




Artyści i naukowcy dla Solidarności 1980-1990

Solidarność lat osiemdziesiątych zapoczątkowali robotnicy stoczni Gdańska, Gdyni i Szczecina. W bardzo krótkim czasie Solidarność skupiła wokół siebie, ponad wszelkimi podziałami ludzi wszystkich warstw społecznych, pochodzących z różnych środowisk z całej Polski. Znaczącą rolę w wydarzeniach tych lat odegrali artyści i intelektualiści.

Sztuka zaangażowana tamtego okresu powstawała ‑ nie z nakazu czy przymusu, ale z wolnej woli twórców, którzy otwarcie manifestowali swoje poglądy i wyrażali swój czas. Taka postawa budziła społeczne uznanie i ułatwiała porozumienie między artystami i społeczeństwem. Miało wówczas miejsce wiele ważnych wydarzeń artystycznych i intelektualnych, tworzyli je najwybitniejsi polscy artyści, naukowcy i animatorzy. Ożywione nieoficjalne życie kulturalne oparte na tym porozumieniu było istotnym czynnikiem sprawczym atmosfery lat osiemdziesiątych.

Artystyczny sprzeciw realizowany był przez twórców oraz instytucje niezależne i niepokorne. Znajdował wyraz w najróżniejszych formach, od literatury, sztuk plastycznych, poprzez muzykę, teatr, film, estradę, happening, spotkania z artystami i krytykami. Ulice pełne twórczości spontanicznej – murali, dekoracji, afiszy ‑ były wizualną manifestacją nastrojów. Bardzo istotny był też udział intelektualistów i naukowców, którego przejawem były między innymi spotkania, wykłady i seminaria. W ruchu tym ważną rolę odegrał Kościół katolicki.

Artyści i naukowcy dla Solidarności 1980-1990 to ogólnopolski projekt ciągły realizowany z inicjatywy Muzeum Narodowego w Gdańsku, które z racji swojej lokalizacji i problematyki jaką się zajmuje, jest predysponowane do gromadzenia przejawów twórczości lat osiemdziesiątych.
W 2006 roku Projekt był finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, poprzez Narodowe Centrum Kultury, w ramach programu operacyjnego PATRIOTYZM JUTRA. W roku 2007 finansowany przez Urząd Miasta Gdańska oraz przez Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego. Honorowy patronat nad projektem objął Marszałek Senatu RP Bogdan Borusewicz.
Celem Projektu jest dokumentowanie udziału artystów, naukowców, stowarzyszeń, placówek kulturalnych i instytucji w procesie odzyskiwania niepodległości w latach 1980-1990. W ramach Projektu tworzymy archiwa relacji, dokumentów, fotografii, obiektów, itp. Pod koniec każdego roku ukazywać się będzie katalog prezentujący efekty pracy.


Stefan Figlarowicz, 14 VIII 1981, Gdańsk, Plac Solidarności, Dni Sierpniowe, reakcje publiczności podczas spektaklu Studenckiego Teatru "Jedynka"

DO ARTYSTÓW, NAUKOWCÓW, DZIENNIKARZY
DO UCZESTNIKÓW WYDARZEŃ LAT OSIEMDZIESIĄTYCH
ORAZ DO MŁODEGO POKOLENIA

Jeżeli byli Państwo w latach 1980-1990 twórcami lub uczestnikami wydarzeń z szeroko pojętego kręgu kultury, sztuki i nauki związanych z ruchem Solidarności, propagujących jej idee, będących wyrazem oporu wobec politycznej rzeczywistości, prosimy o opisanie swoich wspomnień i wrażeń oraz udostępnienie zachowanych materiałów.

Osoby, które tych czasów nie pamiętają, zachęcamy do uczestnictwa w Projekcie poprzez zdobywanie informacji od starszego pokolenia.

Prosimy instytucje naukowe, archiwa, biblioteki, muzea, uczelnie o pomoc w realizacji Projektu oraz informacje o dotychczas zgromadzonych zbiorach i pracach naukowych.

Apelujemy o włączenie się w to przedsięwzięcie dziennikarzy, zarówno poprzez udostępnianie materiałów archiwalnych jak i podejmowanie tej tematyki.

Wojciech Bonisławski, dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku Stefan Figlarowicz, kierownik Projektu.

Miron Białoszewski WYBUCH STANU

BŁOGOSŁAWIONA SIWULA Z WISZNU WOLI oraz STRESA (wpadają do mieszkania KICI KOCI i SYBILLI GROCHOWA, krzyczą)

Stan wojenny!

KICIA KOCIA z SYBILLĄ GROCHOWA

Wojna?
z kim?

STRESA

nie z kim

BŁ. SIWULA

stan wojenny!

KICIA KOCIA

co za stan?

STRESA

w Polsce zawsze były trzy stany: przedwojenny, wojenny i powojenny

SYBILLA GR.

teraz jest ten środkowy

KICIA KOCIA

rozumiem

BŁ. SIWULA

módlmy się do wszystkich bóstw o małe nic złego (padają rzędem we cztery, głowy do podłogi, antygłowy wypięte)

BŁ. SIWULA

nic złego
i w tył:
ogełz cin
i w przód:
nic złego

WSZYSTKIE

i w tył:
ogełz cin

BŁ. SIWULA (antygłowa w dół, głowa w górę)

chyba że zaprotestujemy

WSZYSTKIE (odstają od podlogi)

BŁ. SIWULA

stanem pokoju

STRESA

wewnętrznego

KICIA KOCIA

zewnętrznego

SYBILLA GR.

powróżmy, którego
(sunie do okna)
wiecie co weszło na drogi?

KICIA KOCIA, STRESA

czołgi?

BŁ. SIWULA

kryj się!
(padają głowami do podłogi, antygłowy wypięte)

CHÓREM

kryj się! nie daj się!
kryj się! nie daj się!

OBJAŚNIENIA

Teksty mogą posiadać charakter pamiętnika, dziennika, luźnych notatek, opisów, refleksji, reportaży i form literackich; które powstały w trakcie wydarzeń lub współcześnie. Mogą być napisane ręcznie, w postaci maszynopisu, pliku tekstowego, nagrania magnetofonowego, relacji ustnych itp.

Materiały archiwalne ‑ dokumenty, fotografie, obiekty, nagrania dźwiękowe, wideo, itp. ‑ będziemy przyjmować po uprzednich uzgodnieniach z redaktorami Projektu. Prosimy o ponumerowanie materiałów na odwrocie miękkim ołówkiem oraz załączenie ich spisu sporządzonego zgodnie z nadanymi numerami. Spis powinien zawierać:

  • imię, nazwisko, adres przekazującego
  • określenie charakteru przekazywanych materiałów – darowizna, depozyt, oferta zakupu
  • imię i nazwisko właściciela materiałów
  • imię i nazwisko autora fotografii, tekstów, prac plastycznych, nagrań, itp.
  • daty i miejsce powstania załączonych materiałów
  • identyfikacja występujących osób i opis wydarzeń
    okoliczności powstania lub wejścia w posiadanie materiałów
  • spis materiałów pozostających w archiwum Przekazującego, mających związek z Projektem

Podpowiedzi, inspiracje, przypomnienia…
(interesujące nas tematy)

  • koncerty, wystawy, przedstawienia teatralne, projekcje, happeningi i wydarzenia literackie mające miejsce w instytucjach kultury, kościołach, domach prywatnych i na ulicy
  • działalność naukowa i popularyzacja nauki – spotkania, wykłady, kursy, prace naukowe
  • pomoc ekspercka dla działaczy i struktur Solidarności
    twórczość literacka, filmowa, plastyczna, estradowa, kabaretowa, satyryczna
  • gromadzenie przez muzea, biblioteki i archiwa dokumentacji wydarzeń artystycznych i naukowych oraz wydawnictw podziemnych
  • rola księgarzy w rozpowszechnianiu literatury
    działalność dziennikarzy w prasie i innych mediach, także niezależnych
  • twórczość nieprofesjonalna, spontaniczna, murale, dekoracje, dowcipy
  • organizatorzy i autorzy wydarzeń (jednorazowych lub cyklicznych)
  • w jaki sposób docierały informacje o imprezach
    nowe miejsca prezentacji twórczości – ulica, kościoły, więzienia
  • przebieg wydarzenia – szczególnie zapamiętane treści, panująca atmosfera, interwencje, konfiskaty, itp.
  • problemy i perturbacje organizacyjne – wesołe i dramatyczne.


Janusz Rydzewski, 3 V 1982, Gdańsk, ul. św. Ducha, mężczyzna uciekający przed atakiem ZOMO





Zastrzeżenie:
Wykorzystanie materiałów zamieszczonych na stronie www.artin.gda.pl wymaga zgody Muzeum Narodowego w Gdańsku Prawa autorskie do materiałów posiadają autorzy oraz Muzeum Narodowe w Gdańsku. Cytowanie materiałów wymaga podania źródła i autora użytego fragmentu.